Service Oriented Architecture
Service Oriented Architecture (SOA) is de magnetron van deze tijd. Toen enkele decennia geleden deze nieuwe keukenmachine werd geïntroduceerd, was de belofte groter dan dat uiteindelijk de praktijk uitwees. De marketing heeft zelfs tot excessen geleidt zoals het hondje drogen in de magnetron. SOA staat hetzelfde te wachten. De Agility van het bedrijf zal niet verbeteren door de ontkoppeling van services. Agility is iets menselijks en dus kan dit alleen bereikt worden door een cultuur verandering.
De belofte van een verbeterende Governance, waarmee beheersbaarheid en wijzigingen van de bedrijfslogica wordt bedoeld, zal alleen toenemen mits er wordt overgegaan tot uitfaseren van legacy en herbouw conform SOA. Dit is het echte probleem waarmee de meeste bedrijven te maken hebben. De investering en risico’s die gepaard gaan met uitfaseren van systemen zijn dusdanig dat je dit alleen kan met de support van de CEO kan realiseren. Wat dus vaak wordt voorgesteld is het evolutie scenario waarin aan SOA invulling wordt gegeven door een Service-laag als abstractie laag boven legacy-systemen te leggen. Echter, de implementatie van de service wordt nog steeds ingevuld door de legacy-systemen. Systemen met miljoenen regels code, oost duitse schermen en complexe database structuren die volkomen met elkaar verweven zijn. Volgens mij zal de beheersbaarheid niet toenemen maar eerder afnemen. Een wijziging in een service houdt niets anders in dan een wijziging in het legacy-systeem. Dit negatieve effect zal alleen maar toenemen mocht er veelvuldig hergebruik van services gaan plaatsvinden, iets wat volgens mij een utopie is.
Business Proces Management
Algemeen wordt gesteld dat SOA een basis vormt voor Business Process Management (BPM). Ik ontken dit niet, maar ik heb vraagtekens bij de verwachtingen die leven bij BPM. Niet alleen heb ik sterke twijfels bij de ratio van business service hergebruik (aantal services en hoe vaak aangeroepen) maar meer nog bij het modeleren van de processen. Onderzoek na het hergebruik van services bij een niet nader te noemen bank bevestigd de vermoedens. Maximaal tot 30% van de services zouden hergebruikt (kunnen) worden en het aantal keer dat een service wordt hergebruikt is schrikbarend laag op een uitzondering na.
Ik durf te stellen dat de huidige opvattingen omtrent BPM gelijk staat aan Workflow en dat er geen sprake is van echt het managen en dus sturen op business processen. Ik zal dit proberen te illustreren door een vergelijking te maken met een routeplanner. Een route plannen kun je doen voorafgaand aan de trip door ouderwets met een pen op een kaart te tekenen of door software te gebruiken als bijv. maps.google.nl . Maar in onze huidige tijd wordt de route gepland tijdens de trip (TomTom) en deze berekent continue opnieuw de meest optimale route gegeven de omstandigheden. Dus pre-trip route planning is vergelijkbaar met workflow en een daadwerkelijke BPM kun je vergelijken met een navigatiesysteem. De huidige BPM systemen vereisen een pre-trip planning waarin je dus alle mogelijke afwijkingen moet gaan modelleren denk daarbij aan situaties zoals files, sluiproutes, gebruikersgedrag wat niet aansluit bij de route en zo kan ik nog wel even doorgaan. Iedereen zal begrijpen dat dit niet mogelijk is. Een echt business proces is dusdanig complex dat deze niet in een twee dimensionaal model gemodelleerd kan worden. Wat we modelleren is Workflow, opéénvolgende activiteiten die doorlopen moeten worden met al dan niet een conditionele beslissing om links of rechts te gaan.
Event Driven Architecture
Een systeem dat werkelijk bedrijfsprocessen ondersteund, zal enorm veel voordeel halen uit een SOA maar er is meer nodig, een andere manier van denken. Een business event is een gebeurtenis, het ontstaan van een situatie, waarop de organisatie vanuit de aan haar gestelde verantwoordelijkheden, taken en doelstellingen moet of wil reageren. Een Event-Oriented Architecture neemt deze business events als uitgangspunt wat resulteert in informatie-systemen die real-time kunnen reageren en dus een meer natuurgetrouwe benadering van de werkelijkheid oplevert en minder complex is dan de traditionele procedurele benadering. Als we de vergelijking met de routeplanner en het navigatiesysteem aanhalen kunnen we stellen dat het navigatiesysteem een implementatie is van een event-Oriented Architecture. Er komen continue events binnen (file, positie) die het systeem real-time verwerkt en die resulteren in advies aan de bestuurder van de auto en het bijwerken van de route, dit alles met als doel de plaats van bestemming te bereiken (business goal).
In het bedrijfsleven zou een event bijvoorbeeld een verhuizing van een klant kunnen zijn of het afsluiten van een (tweede) lening. Dit brengt ons dan ook gelijk bij in mijn ogen het grootste probleem van de meeste bedrijven. Het ontbreekt aan een enterprise brede consistente kijk op de klant. De stelling dat een SOA hiervoor een oplossing zou bieden trek ik dan ook sterk in twijfel aangezien het een gigantische investering met zich mee zal brengen en de complexiteit zoals hiervoor beschreven flink zal toenemen.